Trong cuộc gặp gỡ cuối cùng tại Canada, sau khi lắng nghe chia sẻ của các cựu học sinh các trường nội trú, Đức Thánh Cha lại xin tha thứ cho các chính sách đồng hóa văn hóa của nhiều người Công giáo, điều đã phá vỡ mối dây liên kết giữa cha mẹ và con cái và gây tai tiếng cho các em nhỏ. Ngài đưa ra ba lời khuyên cho người trẻ Inuit: tiếp tục hướng thượng, đến với ánh sáng và liên kết hoạt động theo nhóm. Ngài mời họ đến gặp Chúa Giêsu trong gương mặt của người Inuit.
Diễn văn của Đức Thánh Cha
Gặp gỡ gặp các bạn trẻ và người cao niên Inuit
Trường tiểu học Iqaluit 29/07/2022
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Tôi thân ái chào bà Toàn quyền Canada và tất cả anh chị em; tôi rất vui được gặp anh chị em. Tôi cảm ơn những lời cũng như những bài hát, điệu múa và âm nhạc của anh chị em, nhưng điều tôi rất quý trọng!
Cách đây ít lâu, tôi đã nghe chia sẻ của một số người trong anh chị em, các cựu học sinh các trường nội trú: xin cảm ơn vì những gì anh chị em đã can đảm nói ra khi chia sẻ những đau khổ sâu sắc của mình. Điều này khơi dậy trong tôi sự phẫn nộ và xấu hổ đã theo tôi trong nhiều tháng. Ngay cả hôm nay, tại đây, tôi cũng muốn nói với anh chị em rằng tôi rất đau buồn và mong muốn cầu xin sự tha thứ cho tội ác của không ít người Công giáo, những người đã góp phần vào chính sách đồng hóa và giải phóng văn hóa. Tôi nhớ lại chứng từ của một vị cao niên, người đã mô tả vẻ đẹp của bầu khí cố hữu trong các gia đình bản địa trước khi hệ thống trường học nội trú ra đời. Ông so sánh thời gian khi ông bà, cha mẹ và con cái hòa thuận bên nhau với mùa xuân, khi những chú chim nhỏ hót líu lo quanh mẹ của chúng. Nhưng thình lình – ông nói – tiếng hót ngừng lại: các gia đình tan vỡ, những đứa con nhỏ bị bắt đi, xa gia đình của chúng; mùa đông đã rơi xuống trên tất cả mọi thứ.
Những câu chuyện như thế này không chỉ khiến chúng ta đau đớn mà còn tạo ra tai tiếng. Còn hơn thế nữa, nếu chúng ta đối chiếu chúng với lời Chúa và điều răn của Người: “Ngươi hãy thờ kính cha mẹ để được sống lâu trên đất mà Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi ban cho ngươi” (Xh 20,12). Khả năng đó không tồn tại đối với nhiều gia đình của anh chị em; nó biến mất khi trẻ em bị tách khỏi cha mẹ của chúng và quốc gia của chúng bị coi là nguy hiểm và là ngoại lai. Những sự đồng hóa cưỡng bức đó gợi nhớ một câu chuyện Kinh Thánh khác, đó là câu chuyện về người đàn ông công chính Nabốt (x. 1V 21); ông đã từ chối giao vườn nho ông thừa kế từ tổ tiên của mình cho những người có quyền lực, những người sẵn sàng dùng mọi cách để chiếm đoạt nó khỏi tay ông. Và chúng ta cũng nghĩ đến những lời nói mạnh mẽ của Chúa Giêsu về những người gây gương xấu hoặc khinh bỉ dù chỉ một trong những người bé mọn (x. Mt 18,6.10). Thật xấu xa biết bao khi phá vỡ mối dây liên kết giữa cha mẹ và con cái, làm hư hại những mối quan hệ thân thiết nhất của chúng ta, làm hại và gây gương mù cho những trẻ nhỏ!
Các bạn thân mến, chúng ta ở đây với mong muốn cùng nhau theo đuổi hành trình chữa lành và hòa giải, hành trình mà với sự trợ giúp của Đấng Tạo Hóa, chúng ta có thể làm sáng tỏ những gì đã xảy ra và vượt qua quá khứ đen tối đó. Như một cách để xua tan bóng tối đó, bây giờ, cũng như trong cuộc gặp gỡ của chúng ta vào cuối tháng 3, các bạn đã thắp sáng qulliq. Nó không chỉ là qulliq cung cấp ánh sáng giữa những đêm dài mùa đông, nó còn làm giảm bớt sự khắc nghiệt của thời tiết bằng cách lan tỏa hơi nóng. Theo cách này, nó rất cần thiết cho cuộc sống. Ngay cả ngày nay, ngọn đèn này vẫn là một biểu tượng đẹp đẽ của cuộc sống, về một lối sống chói sáng không khuất phục trước bóng tối của màn đêm. Đó chính là các bạn, một chứng tá bền vững cho sự sống không bao giờ kết thúc, một ánh sáng tỏa sáng và không ai có thể dập tắt.
Tôi rất biết ơn về cơ hội được ở đây tại Nunavut, miền Inuit Nunangat. Tôi đã cố gắng tưởng tượng, sau cuộc gặp gỡ của chúng ta ở Roma, những nơi rộng lớn mà các bạn đã sinh sống từ thời xa xưa và những người khác sẽ coi là những nơi không hiếu khách. Các bạn đã đến để yêu mến những nơi này, để tôn trọng, nâng niu và phát triển chúng, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác những giá trị cơ bản như tôn trọng người già, tình huynh đệ chân chính và chăm sóc môi trường. Có một mối quan hệ tuyệt đẹp giữa các bạn và vùng đất mà các bạn đang sinh sống, bởi vì nó cũng mạnh mẽ và kiên cường, và đáp lại bóng tối bao phủ nó trong hầu hết năm bằng ánh sáng rực rỡ. Tuy thế mảnh đất này, cũng như mỗi cá nhân, mỗi dân tộc, cũng mong manh, cần được chăm sóc. Chăm sóc, dạy dỗ và học cách quan tâm: những người trẻ tuổi, đặc biệt, được hỗ trợ bởi gương của những người lớn tuổi, được kêu gọi thực hiện nhiệm vụ này! Hãy chăm sóc cho trái đất, chăm sóc cho dân tộc của các bạn, quan tâm đến lịch sử của các bạn.
Bây giờ tôi muốn nói với các bạn, giới trẻ Inuit, tương lai của vùng đất này và hiện tại của lịch sử của nó. Tôi muốn nói với các bạn, theo lời của một nhà thơ vĩ đại: “Điều mà các bạn thừa hưởng từ cha ông mình, các bạn phải tạo nên nó trước khi nó có thể trở thành của bạn” (GOETHE, Faust, I, Nacht). Sống nhờ quá khứ thôi chưa đủ, cần phải tạo được những gì đã ban tặng cho các bạn như một món quà. Vậy thì đừng sợ tiếp tục lắng nghe lời khuyên của người già; đừng sợ ôm lấy quá khứ của mình để viết nên những trang sử mới; đừng sợ nhiệt tâm, kiên định trước sự việc và con người; đừng sợ dấn thân! Để giúp các bạn làm cho ngọn đèn của cuộc đời các bạn tỏa sáng rực rỡ, với tư cách là một người anh, tôi cũng muốn đưa ra cho các bạn ba lời khuyên.
Trước hết là: Tiếp tục hành trình hướng thượng. Các bạn sống ở những vùng rộng lớn này của phía bắc. Chớ gì chúng nhắc nhở các bạn về ơn gọi phấn đấu cao hơn nữa, không để bản thân bị kéo xuống bởi những người muốn bạn tin rằng tốt hơn là chỉ nghĩ đến bản thân và sử dụng thời gian của bạn chỉ cho việc giải trí và sở thích của bạn. Hỡi các bạn, các bạn không được tạo dựng “để sống qua ngày”, để sống những tháng ngày của bạn giữa nhiệm vụ và thú vui, nhưng để làm cho bạn được thanh thoát, hướng tới những ước muốn chân chính, thật sự và cao đẹp nhất mà bạn ấp ủ trong lòng, yêu mến Chúa và phục vụ tha nhân. Đừng nghĩ rằng những giấc mơ tuyệt vời trong cuộc sống là không thể đạt được như bầu trời trên cao. Các bạn đã được tạo ra để bay lên, để ôm lấy lòng can đảm của sự thật và vẻ đẹp của công lý, để “nâng cao khí chất đạo đức của các bạn, để cảm thông, để phục vụ người khác và xây dựng các mối quan hệ” (x. Các Nguyên tắc Inunnguiniq Iq 3-4), để gieo hạt giống hòa bình và yêu thương chăm sóc nơi các bạn sinh sống; để khơi dậy sự nhiệt tình của những người sống xung quanh các bạn; để tiếp tục tiến về phía trước và không để san bằng mọi thứ.
Nhưng – các bạn có thể nói – sống như vậy còn khó hơn bay! Chắc chắn, điều đó không hề dễ dàng, bởi vì có một loại “lực hấp dẫn tinh thần” tiềm ẩn cố gắng kéo chúng ta xuống, giết chết ước muốn của chúng ta và làm giảm niềm vui của chúng ta. Hãy tiếp tục nghĩ về loài én Bắc Cực mà trong tiếng Tây Ban Nha chúng ta gọi là “charrán”. Nó không để gió ngược hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột ngăn cản nó bay từ đầu này sang đầu kia của trái đất. Đôi khi, nó chọn những con đường không thẳng, chấp nhận đi đường vòng, thích nghi với những cơn gió nhất định…, nhưng nó luôn có mục tiêu rõ ràng và nó luôn đến đích. Các bạn sẽ gặp những người sẽ cố gắng giảm bớt ước mơ của các bạn, những người sẽ nói với các bạn rằng hãy bớt cố gắng, chỉ chiến đấu cho những gì bạn quan tâm. Rồi các bạn sẽ phải tự hỏi: Tại sao tôi cần phải dấn thân làm điều mà người khác không tin tưởng? Hoặc một lần nữa: Làm thế nào tôi có thể “bay lên” trong một thế giới dường như liên tục bị kéo xuống bởi những vụ xì-căng-đan, chiến tranh, lừa đảo, bất công, tàn phá môi trường, sự thờ ơ đối với những người khốn khổ, sự thất vọng từ những người đáng lẽ phải nêu gương? Đối mặt với những câu hỏi này, câu trả lời là gì?
Đây là những gì tôi sẽ nói với các bạn: các bạn là câu trả lời! Các bạn, các em trai của tôi, và các bạn, các em gái của tôi. Không chỉ bởi vì một khi bạn từ bỏ, bạn đã đánh mất, mà bởi vì tương lai ngay bây giờ nằm trong tay các bạn. Cộng đồng đã sinh ra các bạn, môi trường các bạn đang sống, niềm hy vọng của những người bạn đồng trang lứa của các bạn, của những người, thậm chí không cần hỏi, mong đợi từ các bạn kho báu không thể thay thế mà bạn có thể mang đến cho lịch sử: tất cả những thứ này đều nằm trong tay bạn, bởi vì “mỗi người trong chúng ta là độc nhất” (x. Nguyên tắc 5). Thế giới bạn đang sống là kho báu mà các bạn được thừa hưởng: hãy yêu nó, ngay cả như Thiên Chúa, Đấng đã ban cho các bạn sự sống và những niềm vui tuyệt vời của nó, đã yêu thương các bạn và tạo ra tất cả vẻ đẹp tuyệt vời này cho các bạn. Thiên Chúa không bao giờ ngừng tin tưởng các bạn, không một giây phút nào. Người tin tưởng vào tài năng của các bạn. Khi các bạn tìm kiếm Người, các bạn sẽ nhận ra rằng con đường mà Người kêu gọi bạn đi theo luôn đi lên như thế nào. Các bạn sẽ nhận ra điều này khi các bạn nhìn lên bầu trời khi cầu nguyện, và nhất là khi các bạn chiêm ngắm Người trên Thánh giá. Các bạn sẽ nhận ra rằng Chúa Giêsu, từ Thánh giá, không bao giờ chỉ tay chống các bạn; Người ôm lấy các bạn và động viên các bạn, bởi vì Người tin vào các bạn ngay cả những lúc các bạn không còn tin tưởng vào bản thân. Vì vậy, đừng bao giờ đánh mất hy vọng, hãy chiến đấu, cống hiến hết mình và các bạn sẽ không phải hối tiếc. Hãy tiếp tục cuộc hành trình của bạn, “từng bước hướng tới điều tốt nhất” (x. Nguyên tắc 6). Hãy đặt máy chỉ đường cho cuộc đời các bạn đến một điểm đến tuyệt vời: hướng lên!
Lời khuyên thứ hai là: Hãy đến với ánh sáng. Khi các bạn cảm thấy buồn bã hoặc thất vọng, hãy nghĩ đến qulliq: nó có một thông điệp cho các bạn. Thông điệp gì? Đó là các bạn hiện hữu để bước ra ánh sáng mỗi ngày. Không chỉ vào ngày các bạn chào đời, khi nó không phụ thuộc vào các bạn, mà là mỗi ngày. Mỗi ngày các bạn được mời gọi để mang ánh sáng mới vào thế giới, ánh sáng của đôi mắt các bạn, ánh sáng của nụ cười các của bạn, ánh sáng của sự tốt lành mà các bạn và chỉ các bạn có thể mang lại. Tuy nhiên, để bước ra ánh sáng, để được tái sinh, các bạn cần phải chiến đấu mỗi ngày chống lại bóng tối. Vì có một cuộc đụng độ hàng ngày giữa ánh sáng và bóng tối, không diễn ra ở đâu đó ngoài kia, mà ở trong mỗi chúng ta. Để đi theo con đường của ánh sáng đòi hỏi những quyết định can đảm và chân thành để chống lại bóng tối của sự dối trá. Nó có nghĩa là “phát triển những thói quen tốt để sống tốt” (x. Nguyên tắc 1), không đuổi theo những chùm ánh sáng biến mất nhanh chóng, những chùm pháo hoa chỉ để lại làn khói. Đây là “những ảo ảnh, những điều bắt chước của hạnh phúc”, như Thánh Gioan Phaolô II đã nói ở đây ở Canada: “Có lẽ không có bóng tối nào sâu hơn bóng tối xâm nhập vào tâm hồn người trẻ khi các ngôn sứ giả dập tắt trong họ ánh sáng của đức tin, hy vọng và tình yêu” (Bài giảng cho Ngày Giới trẻ Thế giới, Toronto, 28 tháng 7 năm 2002). Các anh chị em thân mến, Chúa Giêsu ở gần anh chị em và Người muốn thắp sáng trái tim anh chị em, để đưa anh chị em đến với ánh sáng. Người nói về mình: “Ta là ánh sáng thế gian” (Ga 8,12), nhưng Người cũng nói với các môn đệ: “Các con là ánh sáng thế gian” (Mt 5,14). Vì vậy, anh chị em cũng là ánh sáng cho thế giới và anh chị em sẽ tỏa sáng hơn tất cả nếu anh chị em đấu tranh để loại bỏ bóng đen của sự ác khỏi trái tim mình.
Để làm được điều này, chúng ta phải có được một kỹ năng, một kỹ năng đòi hỏi “vượt qua khó khăn và mâu thuẫn thông qua việc liên tục tìm kiếm giải pháp” (x. Nguyên tắc 2). Đó là nghệ thuật hàng ngày tách ánh sáng khỏi bóng tối. Kinh Thánh cho chúng ta biết để tạo ra một thế giới tốt đẹp, Thiên Chúa đã bắt đầu như thế, bằng cách tách ánh sáng khỏi bóng tối (x. St 1,4). Chúng ta cũng vậy, nếu muốn trở nên tốt hơn, chúng ta phải học cách phân biệt ánh sáng và bóng tối. Chúng ta bắt đầu từ đâu? Anh chị em có thể bắt đầu bằng cách tự hỏi: những thứ trước hết thu hút tôi vì sự long lanh và quyến rũ, nhưng sau đó để lại trong tôi cảm giác trống trải sâu thẳm là gì? Đó là bóng tối! Mặt khác, điều gì tốt cho tôi và để lại cảm giác bình yên trong lòng tôi, ngay cả khi trước tiên nó kêu gọi tôi từ bỏ những tiện nghi nhất định và làm chủ những bản năng nhất định? Đó là ánh sáng! Và – tôi hỏi lại – sức mạnh nào cho phép chúng ta tách ánh sáng khỏi bóng tối bên trong chúng ta, cho phép chúng ta nói “không” với những cám dỗ của sự ác và nói “có” với tất cả những gì tốt đẹp? Đó là tự do. Tự do không có nghĩa là làm mọi thứ mình muốn và hành động theo ý mình. Tự do không phải là những gì tôi có thể làm bất chấp người khác, mà là những gì tôi có thể làm vì người khác. Tự do không phải là hoàn toàn theo ý muốn, mà là trách nhiệm. Tự do, cùng với sự sống, là món quà lớn nhất mà Cha trên trời đã ban cho chúng ta.
Cuối cùng, lời khuyên thứ ba: Hãy liên kết với nhau. Người trẻ cùng nhau làm nên những điều tuyệt vời, chứ không phải cách đơn độc. Các bạn trẻ, các bạn như những vì sao trên bầu trời tỏa sáng kỳ diệu trên mảnh đất này. Vẻ đẹp của chúng đến từ tổng thể, từ những chòm sao mà chúng tạo nên, những chòm sao mà chúng tạo ra, những thứ chiếu sáng và định hướng cho những đêm tối của thế giới này. Các bạn cũng vậy, được gọi lên những đỉnh cao của thiên đường và để tỏa sáng ở đây trên trái đất, các bạn được tạo dựng để cùng nhau tỏa sáng. Những người trẻ tuổi phải được quy tụ thành nhóm, được hoạt động: họ không thể trải qua cả ngày trong cô lập, bị giam cầm bởi chiếc điện thoại di động! Những dòng sông băng lớn ở những vùng đất này khiến tôi liên tưởng đến môn thể thao quốc gia của Canada, khúc côn cầu trên băng. Làm thế nào để Canada giành được tất cả các huy chương Olympic? Làm thế nào Sarah Nurse hoặc Marie-Philip Poulin ghi được tất cả những bàn thắng đó? Khúc côn cầu kết hợp giữa kỷ luật và tính sáng tạo, chiến thuật và sức mạnh thể chất; nhưng tinh thần đồng đội luôn tạo ra sự khác biệt; nó là điều cần thiết để ứng phó với sự không thể đoán trước của mọi trò chơi. Làm việc theo nhóm có nghĩa là tin rằng, để đạt được những mục tiêu lớn, các bạn không thể đi một mình; các bạn phải di chuyển cùng nhau, có sự kiên nhẫn để luyện tập và thực hiện các trò chơi phức tạp. Làm việc theo nhóm cũng bao gồm việc nhường chỗ cho những người khác, lao ra nhanh chóng khi đến lượt và cổ vũ đồng đội của các bạn. Đó là tinh thần đồng đội!
Các bạn, hãy tiếp tục hướng thượng, bước ra ánh sáng mỗi ngày và hoạt động đồng đội! Hãy làm tất cả những điều này trong nền văn hóa của riêng các bạn và bằng ngôn ngữ Inuktitut tuyệt đẹp. Tôi hy vọng và cầu nguyện rằng, bằng cách lắng nghe những người lớn tuổi đi trước các bạn và rút ra từ sự phong phú của truyền thống và quyền tự do cá nhân của các bạn, các bạn sẽ đón nhận Phúc Âm do tổ tiên của các bạn gìn giữ và lưu truyền, và do đó đến để nhìn thấy khuôn mặt Inuk của Chúa Giêsu Kitô. Tôi chúc phúc cho các bạn từ trái tim tôi, và với tất cả các bạn, tôi nói: qujannamiik! [Cảm ơn các bạn!]